HET DORP POEDEROIJEN
Gedurende de eerste eeuwen van onze jaartelling was de Bommelerwaard waarschijnlijk door de wisselende waterstanden niet permanent bewoond. Romeinen en Bataven maakten plaats voor Germaanse stammen in een rivierengebied waarvan de loop van de rivierarmen aanmerkelijk verschilden van de huidige stroombeddingen, in de hand gehouden tussen stevige dijken. Van Poederoijen zijn ons geen tastbare bewijzen in de vorm van bodemvondsten nagelaten waarmee we het ontstaan van het dorp kunnen verklaren. Pas in 815 wordt melding gemaakt van een landgoed met hoeve in "Podarwic", zoals de latijnse naam vermeld staat in een schenkingsakte van Balderic aan de abdij van Lorsch. De uitgang "wic" is niet vreemd, nog steeds zijn er ook in onze regio plaatsnamen bekend met deze uitgang, : Kerkwijk, Rijswijk, Uitwijk, plaatsnamen die duiden op een uitwijkmogelijkheid, een woonplaats in geval van watersnood. Later, in de eerste helft van de dertiende eeuw, lezen we over Puderoygen in de beschrijving van de goederen van de abdij van Berne. Deze uitgang is naderhand vervangen door ooijen. Een ooi is een laag gelegen stuk land langs de rivier, ook deze naam herkennen we nog in bijvoorbeeld de ooipolder. Over de oorsprong van het eerste deel van de naam lopen de meningen uiteen. Poeder zou kunnen slaan op de zandige grond langs de rivier. Onlangs heeft Jan Bervaes uit Zaltbommel allerlei namen en begrippen in het westen van de Bommelerwaard op een rijtje gezet. Hij vermoedt dat er nogal wat scandinavische elementen in zitten. het zou ons herinneren aan de tijd dat de Noormannen in ons land waren. De naam Podarwic zou volgens hem de wijk van de Pod's (een stam of volk) betekenen. Het meervoud van een scandinavisch woord is -ar, vandaar Podar(wic). De "o" wordt in het Scandinavisch als "oe" uitgesproken, vandaar Poeder(ooijen).
Het Aardrijkskundig woordenboek van Van der AA uit de tweede helft van de negentiende eeuw beschrijft het dorp Poederoijen en het gehucht Den Hoek: "67 huizen, 82 huisgezinnen met 450 inwoners die hun bestaan vinden in de landbouw". "Ook heeft men een belangrijk etablissement (vestiging, bedrijf) bevattende een aardappelenmoutwijnfabriek en eene aardappelenmeelmakerij, eene azijnmakerij en een bierbrouwerij". Waarschijnlijk stonden deze stoomfabrieken op het voormalige kasteelterrein, op de plaats van een in 1832 afgebrand huis. Eigenaar was in ieder geval mr. Daniel Cornelius Viruly, heer van Poederoijen.
Vanaf 1817 vormde Poederoijen, waaronder het Munnikenland, samen met Aalst één gemeente, met een oppervlakte van 1622 bunders en in 1867 1025 inwoners. Met de gemeentelijke herindeling in 1955 wordt de gemeente Poederoijen bij Brakel gevoegd en in 1999 bij de gemeente Zaltbommel.
Op 8 januari 1926 bezocht koningin Wilhelmina Poederoijen, vanwege de nijpende situatie aan de Maasdijk. Van dit bezoek is een foto gemaakt, bij de wiel aan het benedeneind, geflankeerd door Dijkgraaf D.W. van Dam van Brakel en de provinciale hoofdingenieur Seijdenzaal. In januari 1926 voerde de Maas zoveel water aan dat de dijk in Overasselt brak en het land van Maas en Waal volliep, ook op Brabants gebied ontlastte de Maas zich en de IJssel trad op enkele plaatsen buiten zijn oevers. De Bommelerwaard bleef droog. Direkt daarna verzwaarde men opnieuw de dijken, de Maas werd gekanaliseerd en de ontwatering in de binnenlanden verbeterd. De geschiedenis herhaalde zich ook weer in 1995. Het deltaplan grote rivieren zorgde voor een keersluis in het Heusdensch kanaal en een hoogwaterkering in de Wilhelminasluis bij Andel. De dijk werd bij de Bol verbeterd, hierbij zijn in 1999 en 2000 opgravingen uitgevoerd op het voormalige kasteelterrein.
Poederoijen is een echt dijkdorp met aan twee kanten bebouwing. Op deze foto ziet men een oud stukje Maasdijk, rechts de bakkerij en winkel van de familie van der Velden. Hugo Thomas kwam uit haaften en vestigde zich als bakker in de bakkerij waarin voordien bakker Dirk van Dulst zijn broodwinning had. Links de boerderij van de familie Bok. Nadat de boerderij werd verkocht, heeft de woningstichting hier apartementen gebouwd. Op vrijdag 11 juni 2005 werd het appartementencomplex met de naam Bokhove geopend door gedeputeerde Th. H.C. Peters en wethouder dhr. Ir. R. Hackert van de gemeente Zaltbommel.
Rond de kerstdagen van 1944 werd de verzetsstrijder Adriaan van Zee onder Veen gevangen genomen. Op 8 maart 1945 werd hij gefusilleerd als wraak voor de dood van de Duitser Rauter. Hij werd eerst begraven op een begraafplaats in Utrecht. De herbegrafenis in Poederoijen vond plaats op 5 juli van datzelfde jaar. Naar hem is de A. van Zeestraat genoemd. Langs de Egter van Wissekerkeweg en de Maarten van Rossumweg ontstonden kassen. Ook aan de Maarten van Rossumweg werd nieuwbouw gepleegd (zie foto). Na de
Juliana van Stolbergstraat en de Willem van Oranjestraat is men rond de eeuwwisseling begonnen aan Poederoijen oost, met straatnamen, genoemd naar historische personen die met Loevestein te maken gehad hebben, Dirk loef van Hornestraat, Herman de Ruiterstraat en de Elsje van Houwelingenhof.
In 2014 vierde het dorp haar 1200 jarig bestaan
HET MANHUISFONDS (klik op titel voor informatie hierover)
Een vertaling van de Stichtingsbrief.
Een Onderzoek betreft de ontwikkeling van De HEERLIJKHEID Poederoijen
Een studie van een Ruimtelijk ontwerp LANDGOED Poederoijen
DORPSFILMS OVER POEDEROIJEN
Poederoijen 1968 deel 1. Een film van J.W.L. Adolfs en ingesproken door Kees van Willigen, Jennie Grandia en Gonnie van Veen. Duur: 00:21:28
Poederoijen 1968 deel 2. Een film van J.W.L. Adolfs en ingesproken door Kees van Willigen, Jennie Grandia en Gonnie van Veen.Duur: 00:13:15
Poederoijen 1968 complete film. Een film van J.W.L. Adolfs, ingekleurd door Kees de Boef. Duur: 00:35:07
Ons Dorp - Poederoijen 1968. Een film van J.W.L. Adolfs, verkorte versie uitgebracht door Omroep Gelderland, ingesproken door Hans ten Hage. Duur: 00:23:07
De foto's hieronder aan het eind van de serie uit 2015 zijn vanaf de toren van de kerk genomen door Jan Brienen.
